مقام کون جامع یعنی چه ؟ آیا انسان کامل و امام زمان (عج) این مقام را دارند؟

مقام کون جامع یعنی چه ؟ آیا انسان کامل و امام زمان (عج) این مقام را دارند؟

مقام واسطه فیض به چه معنی است ؟

آیا این درست است که امامان چون واسطه فیض هستند و وجود و هستی هم یک فیض است بنابر این وجود همه موجودات و حتی فرشتگان از امامان است.

آیا مقام خلیفه اللهی که ائمه دارند به این معنی است که ائمه همه صفات خدا را به غیر از خالق بودن دارند؟ مثلا علیم بودن

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی

پاسخ در چند محور بيان مي شود:

الف_ تعبير كون جامع يك اصطلاح عرفاني است و مراد از آن اين است كه در نگاه عارفان انسان كامل از يك سو مظهر اسماء الهي و از سوس ديگر عصاره تمام عوالم خلقت است. لذا در باره او مولوي كلام آمده:

گر تو آدمزاده‌اي، چون او نشين جملة ذُرّيات را در خود ببين

چيست اندر خُم كه اندر نهر نيست چيست اندر خانه كاندر شهر نيست

اين جهان خُم است و دل چون جوي آب اين جهان حجره است و دل شهر عُجاب(1)

چون در نگاه عرفان آدمي عصاره عالم خلقت است، احاطه وجودي بر همه جهان دارد و جهان در نگاه عارف مثل نهر است و جان آدمي مثل بحر و هرچه در نهر است در بحر هست. همان است كه از آن به احاطه وجودي ياد مي‌شود، چون كساني كه اهل معنويت‌اند، اين حقايق الهي را در وجود خود به فعليت مي‌رسانند و كمالات بالفعل مي‌يابند. البته احاطه وجودي انسان هر چه باشد‌، در نسبت با پروردگار ناقص و خود محاط با احاطه الهي است. بنابر اين انسان كامل كه امام زمان يكي از مصادق ان است صاحب اين مقام است و اساسا غير از انسان كامل موجودي ديگري نمي تواند اين مقام را تصاحب كند.

ب_ در باره وساطت فيض اگر شناخت ما از حقيقت صادر اول كامل شود شناخت واسطه فيض هم آسان خواهد شد. لذا در باره چيستي صادر اول بايد گفت: صادر اول همان مخلوق بي‌واسطه است كه از آن نور محمدي، و مانند آن ياد مي‌شود.(2) تفصيل آن را در جاي خود بايد مطالعه نمود.(3) اين حقيقت در روايات بسار مورد اشاره قرار گرفته كه در اين جا تنها بدين روايت اشاره مي‌شود، جابر بن عبدالله انصاري مي‌گويد:

از رسول الله(ص) پرسيدم، اولين چيزي را كه خدا خلق كرد چه بود؟ فرمود: « نور پيامبرت بود كه خدا اول او را آفريد. بعد همه چيز را از نور وجود او خلق نمود، آن گاه نور او را چند قسمت كرد. عرش، كرسي، حاملان عرش و ساكنان كرسي را آفريد، سپس نور او را مدتي كه خود مي‌داند، در مقام حبّ نگاه داشت، بعد از آن قلم، لوح، بهشت را آفريد، سپس مدتي آن نور را در مقام خوف نگاه داشت، آن گاه ملائكه، خورشيد،‌ ماه را از و آفريد، بعد آن نور را در مقام حيا نگاه داشت، بعد با هيبت خود به آن نور نگاه كرد. از تجليات آن ارواح انبيا، اوليا،‌ شهدا و صالحان را خلق نمود».(4)

بنابر اين مراد از صادر اول و فيض بي‌واسطه و مخلوق بي‌واسطه خداوند نور و حقيقت وجود ختمي مرتبت است كه ساير موجودات در پرتو وجود او و به واسطه نور وجود او آفريده شده‌اند.

با توجه به انچه ذكر شد ائمه(ع) هر صفتي از صفات الهي را دارا هستند. اما به نحو مظهريت و هيچ صفت الهي را به طور مستقيل و در حد خدايي ندارند، آنها خليفه خدا در صفاتند و مراد از خلافت الهي ائمه اين است كه انسان كامل مظهر اسماء و صفات خداوند و آيت و آيينه وجود او در عالم است و صفات متعالي خدا در وجود او تجلي و ظهور يافته، مثلاً مظهر رحمت و علم و علم و حكمت خداوند است.

وقتي اين اسماء در كسي تجلي كند و مظهر اسماء الهي بشود، اهل رحمت و علم و علم و حكمت مي‌شود و در همه شؤون زندگي حكيمانه و عالمانه و رحيمانه عمل مي‌كند. رحمت و حكمت و دانش از وجود او در همه جا فيضان مي‌كند و مردم از او بهره‌مند مي‌شوند.

وقتي خداوند داراي صفات كمالي مانند علم و قدرت و رحمت و اراده است، موجود و مخلوقي مانند انسان نيز داراي همان صفات الهي در مرتبه پايين‌تر باشد.

در اين حال شخص مظهر اسماء و صفات الهي شده، اسماء الهي در او ظهور و تجلي يافته است.

پي‌نوشت‌ها:

1. مولوي، مثنوي معنوي، نشر هرمس، تهران، 1378 ش . دفتر 4، ص 587.

2. عبدالرحمن جامي اشعة اللمعات، نشر گنجينه تهران،1367 ش، ص 244.

3. امين صادقي، پيامبر اعظم در نگاه عرفاني امام خميني، نشر موسسه آثار امام خميني 1387 ش، ص 313.

4. مجلسي، بحار النوار، نشر دارالاحيا التراث العربي بيروت 1403 ق، ج 15، ص 23.

موفق باشید.

منبع سایت دینی پاسخگو

http://www.pasokhgoo.ir/node/85500